Gerek 5434 gerekse 5510 kapsamında görev yapan tüm memurlar (Memur, öğretmen, müdür, profesör vb. memurlar ile TSK, Emniyet personeli Dahil) görevde iken engellilik veya malullük raporunu alabileceğini, ancak TSK ve Emniyet personelinin kendi sağlık yönetmeliklerine göre durumlarının incelenmesi gerektiğini değerlendirmekteyiz.
KAYNAK: memurlar.net
Soru : %63 Engelli raporu bulunan askeri personelin (astsubay başçavuş) engelli raporu alması mümkün müdür ? Birde malulen emekli olmak mı yoksa engelli emeklilik mi daha avantajlıdır?
2. Sorum Spino serebellar ataksi hastasıyım ve bu hastalık nörolojik ve genetik bir hastalık sgk “bu hastalık genetikmiş” deyip emekli etmeme şansı var mıdır. Bu rahatsızlık 35 yaşındayken çıktı ve şu an 43 yaşındayım. Yürürken aksamaya da başladım… kolay gelsin iyi çalışmalar…
Detaylar/Değerlendirmeler;
5434 kapsamında olanlar için değerlendirmemiz:
Göreve başladıktan sonra ortaya çıkan rahatsızlık hali malullük kapsamında ise malulen, değil ise ve rahatsızlık oranı % 40 ila % 59 arasında ise çalışma gücü kaybı nedeniyle emekli olunur.
2008 yılı Ekim ayından önce memur olarak göreve başlamış olanlar hakkında 5434 sayılı Kanun hükümleri ile birlikte ayrıca 5510 sayılı Kanun Geçici Madde 4 hükümleri uygulanır.
Memurluğa başlamadan önce malul sayılmayı gerektirir rahatsızlığı olanlar malullük nedeniyle emekli olamazlar. Bu durum hem 5434 e hem de 5510 a tabi memurlar için geçerlidir.
Memurluğa başladıktan sonra ortaya çıkan rahatsızlıklarına istinaden 2 şekilde emeklilik olma durumları bulunur.
Birincisi malullük nedeniyle emeklilik, ikincisi de engellilik nedeniyle emekliliktir.
Malullük nedeniyle emeklilik;
Memurların sağlık kurulu raporlarının Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Kurulunca incelenmesi neticesinde şayet MALUL OLDUĞUNA şeklinde bir karar verildiğinde memur malul sayılır.
Malul sayılan memuru Kurumu malulen emekliye sevk işlemini yapar ve emeklilik belgelerini Sosyal Güvenlik Kurumuna gönderir. Memurun da en az 10 hizmet yılı varsa Sosyal Güvenlik Kurumu malullük aylığını bağlar.
Engellilik nedeniyle emeklilik:
5434 sayılı Kanunda bulunmayan ve ilk defa 5510 sayılı Kanunla getirilmiş olan bir uygulamada, göreve başladıktan sonra çalışma gücü kaybı ortaya çıkan memurlara yönelik olmaktadır. Bu durum malullük nedeniyle emeklilik değildir.
5434 e tabi memurlardan göreve başladıktan sonra haklarında düzenlenen sağlık kurulu raporlarının Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Kurulunca incelenmesi neticesinde memurun çalışma gücü kayıp oranının;
– % 50 ila % 59 arasında olduğu kararı verildiğinde memurun en az 5760 gün (16 yıl)
– % 40 ila % 49 arasında olduğu kararı verildiğinde de memurun en az 6480 gün (18 yıl)
Sosyal Güvenlik Kurumu kesintileri bulunan çalışmalarının olması halinde bu memura yaşlılık aylığı bağlanmaktadır. Yani malullük aylığı olmayıp, engelliliklerinden dolayı yaşlılık aylığı bağlanmaktadır.
Her iki durumda da sigortalılık süresinin başlangıcına bakılmaz, yaş koşulu aranmaz, çalışılmış olan hizmet sürelerine bakılır.
5510 kapsamında olanlar için değerlendirmemiz:
Engellilik nedeniyle emeklilik:
2008 yılı Ekim ayından sonra ilk defa memurluğa başlamış kişiler hakkında 5510 sayılı Kanun kuralları uygulanır ve şartlarını taşımaları kaydıyla engellilik durumlarından dolayı emeklilik haklarını kazanırlar.
Göreve girmeden önce çalışma gücünün % 60’ını veya vazifesini yapamayacak derecede meslekte kazanma gücünü kaybettiği önceden veya sonradan tespit edilenlere malullük aylığı bağlanmaz. Ancak, malullük aylığı şartlarından farklı olarak engellilik durumlarından dolayı yaşlılık aylığı bağlanır.
5510 sayılı Kanunda yer alan hükümler içerisinde özel olarak engelli aylığı olarak bir aylık şekli yoktur.
Memur olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce malul sayılmayı gerektirecek derecede hastalığı veya engelliliği bulunmasından ve bu nedenle malullük aylığından yararlanamama durumunda öncelikli olarak;
En az 15 yıldan beri sigortalı bulunmak ve en az 3960 gün (11 yıl) SGK primleri yatırılmış hizmetleri olması kaydıyla yaşlılık aylığına hak kazanırlar. Bu kural, 5510 sayılı Kanun Madde 28 hükmünde, “Sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce 25 inci maddenin ikinci fıkrasına göre malül sayılmayı gerektirecek derecede hastalığı veya engelliliği bulunan ve bu nedenle malüllük aylığından yararlanamayan sigortalılara, en az onbeş yıldan beri sigortalı bulunmak ve en az 3960 gün malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmak şartıyla yaşlılık aylığı bağlanır.” Şeklinde belirtilmiştir.
Ancak, göreve başlamadan önce % 60 veya meslekte kazanma gücünü yitirecek derecede bir engeli olmadığı tespit edilirse, bu defa çalışmaya başladıktan sonraki durumuna bakılır ve memurun çalışma gücündeki kayıp oranına göre engellilikten dolayı yaşlılık aylığı bağlanması şartları oluşur. Bu şartlar da şöyledir;
Memurun engellilik oranı;
– % 50 ila % 59 arasında ise ve bu durumu SGK Sağlık Kurulunca karara bağlanırsa memurun en az 16 yıldan beri sigortalı olması ve 4320 gün,
– % 40 ila % 49 arasında ise ve bu durumu yine SGK Sağlık Kurulunca karara bağlanırsa bu defa memurun en az 18 yıldan beri sigortalı olması ve 4680 gün,
SGK primleri yatırılmış hizmetinin olması şartlarını yerine getirdiklerinde engelliliklerinden dolayı yaşlılık aylığına hak kazanırlar.
Malullük nedeniyle emeklilik:
Memurların malul sayılma durumları 5510 sayılı Kanun Madde 25 hükmünde belirlenmiştir. Bu madde hükmüne göre memurun malul sayılması için çalışma gücünün en az % 60 ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte çalışma gücünü kaybettiğinin SGK Sağlık Kurulunca tespit edilmesi gerekmektedir.
Ancak, maddede yer alan önemli olan konu memurun ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce memurun çalışma gücünün % 60’ını veya vazifesini yapamayacak derecede meslekte kazanma gücünü kaybettiğinin önceden veya sonradan tespit edilmesi durumunda bu hastalık veya engelliliği sebebiyle malüllük aylığından yararlanamama halidir.
SGK Sağlık Kurulu Yetkisi:
SGK Sağlık Kurulu tıbbi konularda yetki veren ve sosyal güvenlikte malullük, engellilik, çalışma gücü kaybı oranı gibi sağlık konularında karar veren yetkili kuruldur. Dolayısıyla bu Kurulun vereceği kararlar kişilere aylık bağlanıp bağlanamayacağını belirler. Yani engelli (çalışma gücü kayıp oranına göre emeklilik) emekliliğine sahip olup olunamayacağı konusunda SGK Sağlık Kurulunun vereceği karar belirleyici olmaktadır.
TSK Sağlık Yeteneği Yönetmeliği:
Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı Ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Sağlık Yeteneği Yönetmeliği hükümleri, askeri personelin sağlık nedeniyle sınıfı veya branşı görevini yapıp yapamayacağı, zorunlu olarak yani rahatsızlık itibariyle TSK da görev yapmaya engellilik durumunda emekli olunup olunamayacağı konularını içerdiğini anlamaktayız.
Ayrıca, engellilikten dolayı her zaman için rapor alınmasının mümkün olacağını değerlendirmemizle birlikte, rapor alındığında da söz konusu Yönetmelik hükümleri kapsamında incelenmesi gerektiğini de özellikle belirtmek isteriz.
Aylık hesaplama sistemi:
Gerek malullük, gerekse de engellilikten dolayı aylık bağlanma sisteminde 5434 sayılı Kanun aylık bağlanması ve emekli ikramiyesi hesaplanması sistemi aynı olur değişmez.
5510 sayılı Kanuna göre de malullük aylığının hesaplanması Madde 27, engellilikten dolayı aylık hesaplanması da Madde 29 hükümleri uygulanır. Ancak emekli ikramiyesi hesabında 5434 kapsamında olanlar için aynı sisteme göre hesaplanır. Ayrıca, bu hesaplamaları SGK dan yaptırılması daha doğru sonuç vereceğini değerlendirmekteyiz.
Sonuç bağlamında değerlendirmemiz şöyle olacaktır.
Öncelikli olarak TSK askeri personel statüsünde olduğunuz için sizin durumunuzun TSK Sağlık Yeteneği yönetmeliği kapsamında incelenmesi gerektiğini, bunun için de öncelikli olarak Kurumunuza başvuruda bulunmanızı tavsiye etmekteyiz.
Dolayısıyla tamamen sağlık konusu olduğundan ve genetik olup olmadığı, göreve girmeden oluşup oluşmadığı gibi konularda raporu düzenleyecek ve inceleyecek hekimlerin kararını beklemek doğru bir işlem olacağını değerlendirmekteyiz.
Malullük ve engellilik aylığı yönüyle bir değişikliğin olmayacağını, zira 5434 kapsamında aylık bağlanma sisteminin aynı olduğunu ve sitemizde yer alan https://www.memurlar.net/hesaplama/emekli-maas/ adresimizden bu hesaplamaları yapabileceğinizi,
Ancak, 5510 kapsamında iseniz hesaplamalar ayrı olacağından SGK dan öğrenilmesinin doğru olacağını, ikramiye hesabının ise belirttiğimiz adresimizden yapabileceğinizi tavsiye etmekteyiz.
